20 jaar compostproef in Vlaanderen

Onze Belgische buren lopen ruim op ons voor met het stimuleren van zelf composteren door huishoudens en het inzamelen en composteren van GFT op grote schaal. De Vlaamse Compostorganisatie Vlaco is de koepel waar overheden en bedrijven bij zijn aangesloten. 20 jaar geleden initieerde ze samen met de Bodemkundige Dienst van België een lange termijn onderzoek naar de effecten van compostgebruik in de akkerbouw. Op 19 september bezocht ik de feestelijke open dag van 20 jaar compostproef.

Opzet

Het proefveld is een onderdeel van een regulier akkerbouwbedrijf met teeltrotatie van suikerbieten, wintertarwe, aardappelen en wortelen. Het proefveld draait mee in die wisseling. Er zijn 4 herhalingen van 12 behandelingen. Hierbij zijn 4 controle vakken en 4x driejaarlijkse toediening van compost, 4x tweejaarlijks en 4x jaarlijks, steeds in een reeks van 15, 30 en 45 ton/ha). Totaal 48 proefvakken van 10x10m De eerste jaren werden de percelen alleen met compost bemest volgens schema. Vanaf 2003 wordt de compost geanalyseerd en met minerale (kunst)mest aangevuld tot het basisbemestingsadvies dat voor het omliggende land gegeven is.

Eigen waarneming

Tijdens de ronde over het proefveld ( bieten dit jaar) waren duidelijke verschillen in bladgroei te zien. Ook was te constateren dat veldjes zonder compost erg slemp- danwel uitdrogings-gevoelig zijn in perioden van regen of droogte. Er waren enkele kuilen gegraven zodat ook verschillende bodemprofielen konden worden bekeken. In de kuil en het eruit gehaalde materiaal waren zeer duidelijke verschillen in bodemstructuur, doorworteling en wormengangen te zien. (zie ook foto links).

Conclusie van Vlaco

Heel kort samengevat wat er zichtbaar was en wat uit analyses komt: Alle percelen met compostgiften zijn erop vooruit gegaan in bodemstructuur. Een hoge gift kan een arm perceel de eerste paar jaren snel van voeding en een buffer van flexibele koolstof (organische stof) voorzien. Die buffer houdt ook de voedingsstoffen langer vast gedurende het seizoen en wordt door het bodemleven gebruikt voor lichaamsopbouw. De hoeveelheid stabiele koolstof neemt maar langzaam toe, bij de hoogste gift van ong. 1% naar ong. 2% in 20 jaar. Na de eerste boost met de hoogste gift is het vooral zaak om met een juiste gift een goede balans tussen bodemvoorraad, bodemleven en gewasbehoefte te creëren. Daarvoor wordt hier (akkerbouw) de lage dosering aanbevolen met toevoeging van gewasgerichte kunstmest.

Wat kun je ermee voor je eigen (moes)tuintje?

Dit alles gaat over akkerbouw op meerdere hectares. Voor de kleinere schaal en met name ook voor de privé moestuin en buurttuinen kunnen we ervan leren dat meer compost niet per se beter is. Bij een nieuwe moestuin is het zinvol om een bodemmonster te laten analyseren. Dan heb je een indruk waar en hoe je je kostbare eigen compost het beste kunt inzetten. En natuurlijk ook aan welk type compost je het meest behoefte hebt: vooral structuur verbeterend of ook voedingsstoffen aanvullend. www.vlaco.be is een website met veel informatie over (thuis)composteren